INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Wacław Hański h. Korczak      Wacław Hański, mąż Eweliny Rzewuskiej - obraz Kriehubera z 1835 - źródło kopii cyfrowej: Wikimedia Commons - domena publiczna - fragment - retusz iPSB.

Wacław Hański h. Korczak  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1960-1961 w IX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Hański Wacław (1782–1841), marszałek szlachty wołyńskiej, pierwszy mąż Eweliny z Rzewuskich, potem żony Balzaka. Syn Jana, chorążego kijowskiego, i Zofii ze Skorupków, był dziedzicem Hornostajpola, Pulin i Wierzchowni (50 km od Berdyczowa), fortuny nieledwie magnackiej. Wychowanie odebrał staranne, młodość spędził w Wiedniu. Interesował się literaturą, miał nawet ambicje mecenasa, a i sam piórem władał biegle. W r. 1801 był deputatem kijowskiej szlacheckiej komisji, a w r. 1808 został marszałkiem powiatowym radomskim. W r. 1811 obrano go marszałkiem szlachty wołyńskiej i godność tę piastował do r. 1814. Następnie dozorował szkołę pow. żytomierskiego. H. był nie tylko posiadaczem znacznych dóbr, ale i – po śmierci matki (od 1810) – zapobiegliwym ich administratorem. Rezydencję z Pulin przeniósł do Wierzchowni (w środku włości 18 000 ha), gdzie wybudował pałac, założył angielski ogród i gromadził zbiory; w pulińskim kluczu ufundował wieś Wacławpol, którą osiedlił starowiercami. W pamięci poddanych pozostał jako człowiek surowy. Ożenił się w r. 1819; 7 II spisał z rodzicami narzeczonej – Adamem Rzewuskim, kasztelanem witebskim, i Justyną z Rdułtowskich – kontrakt ślubny, a 13 V t. r. – już z żoną – kontrakt dożywocia; obydwa bardzo korzystne dla młodszej o lat bez mała 20 małżonki, Ewy vel Eweliny. W okresie 1820/1 był członkiem honorowym loży Orzeł Biały na wschód Petersburga; był też jakoby przełożonym loży masońskiej w Żytomierzu. Przypuszczenia Korwin-Piotrowskiej o przynależności H-ego do patriotycznego tajnego związku Templariuszów byłyby sprzeczne z relacją anonimowego biografa Padurry: ten niedwuznacznie wskazuje na H-ego jako na delatora pod koniec 1830 r.

W drugiej poł. 1833 r., po dłuższych przygotowaniach, H. wraz z całą rodziną i licznym dworem wybrał się w podróż zagraniczną do Niemiec, Szwajcarii, Włoch, Austrii; Paryża odwiedzić car H-emu nie zezwolił. Na Ukrainę wrócono mniej więcej po dwu latach. Zadzierzgnięte w Neuchâtel stosunki osobiste z Balzakiem ułożyły się dobrze. Później, już z Polski, H. korespondował serdecznie z powieściopisarzem o jego książkach: cenił szczególnie „Lekarza wiejskiego”; mieli także wspólny temat pozaliteracki: wymieniali wiadomości i poglądy dotyczące spraw agrarnych. H. zmarł w listopadzie 1841 r. Córka jego Anna, poślubiona Jerzemu Mniszchowi, zmarła bezpotomnie.

 

Portret, akwarela Kriehubera z r. 1835, w zbiorach pryw., reprod.: Piotrowska S. de Korwin, j. n., po s. 68; – Boniecki; Radzimiński Z. Luba, Marszałkowie wołyńskiej ziemi przed unią lubelską i miana ich spadkobiercy, marszałkowie szlachty wołyńskiej w porozbiorowej dobie, „Kwart. Hist.” R. 29: 1915 s. 74, 103; Słow. Geogr. (Puliny); – Jezierska W., Z życia dworów i zamków na Kresach 1828–44, Z autogr. fr. przetłum. i wyd. L. Białkowski, P. 1924 s. 74; Małachowski-Łempicki, Wykaz pol. lóż wolnomularskich, s. 99 (210) nr 1099 (Wieczysław H.); Piotrowska S. de Korwin, Balzac et le monde slave, Paris 1933 s., prócz wym. w indeksie, 72–3, 262; *** *****, Prawdziwy życiorys Tomasza Padurry, P. 1875 s. 48–9 (dzięki informacji J. W. Gomulickiego); – Bobrowski T., Pamiętniki, Lw. 1900 I 101 (przypis); – Dwa listy H-ego do H. Rzewuskiego, Ogł. z autogr. A. Biernacki, „Twórczość” 1961 nr 2 (za marzec); Konopacki S., Pamiętniki, W. 1899 s. 112.

Andrzej Biernacki

 

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.